(Ảnh: TASS)
Nga đang giữ thế thượng phong cả về quân sự lẫn ngoại giao khi đưa ra đề nghị đàm phán trực tiếp với Ukraine, trong khi Kiev và phương Tây dường như chưa có phương án đối phó hiệu quả.
Đây là nhận định của ông Zheng Renyi, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Nga, Đại học Sư phạm Hoa Đông (Thượng Hải, Trung Quốc), trả lời hãng tin TASS.
Theo ông Zheng, việc Tổng thống Nga Vladimir Putin 2 lần đề xuất ngừng bắn vào dịp Lễ Phục sinh và Ngày Chiến thắng, sau đó mời Ukraine đàm phán trực tiếp, cho thấy Moscow không chỉ chiếm ưu thế quân sự mà còn kiểm soát tiến trình và nhịp độ đàm phán.
"Nga đang dẫn dắt tiến trình chấm dứt xung đột," ông nhấn mạnh.
Chuyên gia này nhận định phản ứng của phương Tây là “thụ động, thậm chí tiêu cực.” Đề xuất đàm phán của Nga vừa mang tính tất yếu do diễn biến chiến trường và nhu cầu nội tại về hòa bình, vừa bất ngờ vì thời hạn gấp rút.
Điều đó khiến Ukraine không kịp phản ứng hay chuẩn bị một kế hoạch thay thế khả thi, dẫn đến bị động trên cả mặt trận ngoại giao.
Chuyên gia cũng chỉ ra rằng các lệnh ngừng bắn trước đây do phương Tây đề xuất thường chỉ nhằm kéo dài thời gian để Ukraine củng cố lực lượng, chứ không nhằm chấm dứt xung đột thực sự.
Nếu các cuộc đàm phán lần này diễn ra, chúng có thể giống như vòng đàm phán tại Istanbul 3 năm trước – thời điểm một thỏa thuận hòa bình đã suýt được ký kết nhưng bị phương Tây, đặc biệt là Anh, ngăn cản.
Theo ông, phương Tây hiện vẫn giữ quan điểm ủng hộ Ukraine tiếp tục kháng cự, bất chấp rủi ro. Một số quốc gia châu Âu dường như đang tìm cách xây dựng một phiên bản mới của Thỏa thuận Minsk năm 2014 để câu giờ, tái vũ trang cho Ukraine và kéo dài đối đầu với Nga.
Ông Zheng kết luận rằng Mỹ muốn giảm bớt gánh nặng từ xung đột Ukraine, trong khi các nước châu Âu vẫn chia rẽ, thiếu năng lực và chiến lược chung để thúc đẩy hòa bình. Tuy nhiên, phương Tây vẫn đủ sức và ý chí để cản trở bất kỳ nỗ lực đàm phán thực chất nào.
Đề xuất đàm phán
Phát biểu với báo giới tại Điện Kremlin rạng sáng 11/5, Tổng thống Putin kêu gọi Ukraine nối lại đàm phán trực tiếp – từng bị đình chỉ từ năm 2022 – mà không kèm điều kiện tiên quyết.
Kế hoạch dự kiến bắt đầu đối thoại tại Istanbul vào ngày 15/5. Ông cũng nhắc lại việc Nga đã nhiều lần tuyên bố ngừng bắn, nhưng đều bị Kiev vi phạm, gồm dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng Vệ quốc vĩ đại.