Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. (Ảnh: Reuters)
Vào mùa thu năm 2022, Tổng thống Zelensky đã ký một sắc lệnh " cấm đàm phán với Tổng thống Nga Putin" như một phản ứng trước việc Nga sáp nhập các tỉnh Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson.
"Chúng tôi sẵn sàng đối thoại với Nga, nhưng với một tổng thống khác", ông Zelensky nói vào thời điểm đó.
Mátxcơva đã coi sắc lệnh của ông Zelensky là lệnh cấm đàm phán với ông Putin và tránh đàm phán trực tiếp với Kiev. Nga cũng cho rằng Tổng thống Zelensky thiếu tính chính danh vì đã kết thúc nhiệm kỳ, nên không thể đại diện cho Ukraine.
Lãnh đạo Nga cho biết các cuộc đàm phán như vậy sẽ bị coi là "bất hợp pháp", do đó "kết quả của chúng cũng có thể sẽ không có giá trị".
Giờ đây, Tổng thống Putin tuyên bố ông sẵn sàng đàm phán trực tiếp với Ukraine.
Theo một nguồn tin từ văn phòng tổng thống Ukraine, sắc lệnh này là "một tín hiệu gửi đến những người ở Ukraine muốn nói chuyện với Nga mà không thông qua chính quyền trung ương".
"Hồi đó chúng tôi đã tuyên bố điều không thể, bây giờ chúng tôi tuyên bố là có thể. Tổng thống, với tư cách nguyên thủ quốc gia, quyết định điều này", nguồn tin nói thêm. "Không có lệnh cấm nào như vậy".
Nội dung sắc lệnh gây tranh cãi
Sắc lệnh cấm đàm phán được Tổng thống Ukraine ban hành đầu tháng 10/2022.
Mặc dù sắc lệnh không đề cập rõ ràng đến lệnh cấm tổ chức các cuộc đàm phán, nhưng nhiều người đã coi đó là lệnh cấm đối thoại trực tiếp với Tổng thống Nga Putin.
Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Ukraine - Oleksandr Merezhko - nói với tờ Kyiv Independent rằng vấn đề nằm ở cách diễn giải sắc lệnh.
"Điều này đã dẫn đến những suy diễn sai lệch. Thực tế là tổng thống có vẻ như đã cấm mình giao tiếp với Tổng thống Putin. Không, điều đó là phi logic", ông nói.
Theo hiến pháp Ukraine, tổng thống đại diện cho nhà nước trong quan hệ quốc tế, đề ra chính sách đối ngoại, đàm phán và ký kết các hiệp ước quốc tế thay mặt cho Ukraine.
"Hiến pháp luôn cao hơn sắc lệnh của tổng thống", ông Merezhko nói. "Hiến pháp nêu rõ rằng tổng thống đàm phán. Nghĩa là, ông ấy quyết định đàm phán với ai, khi nào đàm phán và theo hình thức nào. Sắc lệnh này nhằm mục đích ngăn chặn các nỗ lực và cấm những người khác tiến hành bất kỳ cuộc đàm phán nào với Tổng thống Nga Putin".
Hồi tháng 1, Tổng thống Zelensky cho biết, sắc lệnh được đưa ra để ngăn chặn bất kỳ cuộc đàm phán trái phép nào với Nga có thể liên quan đến các chính trị gia Ukraine. "Đã có nhiều quá trình đàm phán, nhiều giao dịch ngầm. Tôi đã nhanh chóng ngăn chặn. Tôi chỉ muốn dừng chủ nghĩa ly khai ở đất nước chúng tôi", ông Zelensky nói thêm.
Các nguồn tin của Kyiv Independent khẳng định, không có rào cản pháp lý nào và ông Zelensky không phải thu hồi sắc lệnh hoặc sửa đổi nó.
"Lệnh cấm này áp dụng cho những người khác. Do đó, tôi thấy không cần phải hủy bỏ sắc lệnh", nghị sĩ Merezhko nói.
Khi được hỏi liệu có nên có một sắc lệnh mới dỡ bỏ lệnh cấm đàm phán với Tổng thống Nga Putin hay không, nguồn tin thân cận với tổng thống trả lời rằng không cần thiết phải làm như vậy.